Het gravel rijden, ook wel gravelracen genoemd, begon in de VS waar lange, afgelegen stukken brede brandwegen de kloof tussen de verschillende werelden van weg, mountainbike en cyclocross hebben overbrugd. Het Amerikaanse platteland wordt kriskras doorkruist door kilometers ongebruikte paden, ontworpen om brandweerwagens te helpen navigeren door afgelegen bossen. Paden die te technisch zijn voor een racefiets, maar te snel voor een cyclocross fiets.
Of het nu gaat om zandwegen of onverharde wegen, de paden moeten bestaan uit niet-technische en onverharde wegen om in aanmerking te komen voor het gravel rijden
Aangezien steden meestal geasfalteerde wegen hebben voor de forenzen, liggen de gravelpaden doorgaans in landelijke gebieden. Dit biedt de mogelijkheid om een aantal ongelooflijk mooie plekken te ontdekken die men alleen kan zien tijdens een avontuur buiten de gebaande paden om.
Oude koetspaden, boswegen, kanaalwegen en nog veel meer kunnen leiden tot het verkennen van de onontgonnen gebieden. Gravel rijden staat bekend om het toevoegen van een element van sensatie en een beetje risico. Het brengt het fietsen naar een hoger niveau en biedt de fietsers spannende ontdekkingen. Het fascinerende landschap langs de weg maakt het gravel rijden tot een van de meest aantrekkelijk rij-avonturen die mogelijk zijn.
Velen begonnen in de beginjaren met aangepaste weg-, cyclocross- en mountainbikes, totdat de fietsindustrie kennis nam van de boom en gravel-specifieke modellen begon te creëren. Hierdoor krijgt gravel een vaste plaats als een nieuwe wereldwijde discipline. Veel fabrikanten rusten de fietsen uit met bevestigingsogen voor het monteren van bagagedragers en spatborden. Dat betekent dat je de perfecte winter- of woon-werkfiets kunt bouwen, of een bagagedrager kunt toevoegen voor wat lichtere touren.
Wat is een gravel bike?
Gravel bikes of ook wel gravelracers genoemd, zijn duurzamer/bestendiger dan een racefiets en vaak sneller dan een mountainbike. Gravel bikes zijn een interessante optie voor de rijders die all-road willen fietsen.
Ongeacht het land waar je verblijft, er zijn waarschijnlijk genoeg brand- of doorgangswegen om je heen die gemakkelijk aan te pakken zijn op je alledaagse racefiets. Het probleem is, dat de meeste van die uitdagende wegen je balhoofdstel zullen vernielen, je wielen zullen beschadigen, en het klimmen of afdalen tot een glibberig en gevaarlijk vermaak zullen maken. Met andere woorden, je dagelijkse racefiets kan niet elke weg op deze planeet aan. Betreed de wereld van de gravel bikes!
Mooie singletracks, landwegen, gravel, grindwegen, asfalt – wat dan ook. Het is een fiets die in staat is om te presteren op verschillende ondergronden en tegelijkertijd het comfort te behouden. Door hun aanpassingsvermogen, veelzijdigheid en robuustheid zijn ze een perfecte woon-werkfiets, een ideale lichte toerfiets of stoere fiets, een geweldige wintertrainingsfiets, of gewoon die ene fiets die elk soort terrein aankan waarop je het wilt uitproberen.
Geometrie: verschil tussen gravel bike en cyclocross / racefiets
De geometrie is meer ontspannen dan die van een racefiets. De balhoofdbuis is vaak hoger en de balhoofdhoek is kleiner voor een meer ontspannen besturing (minder trilling dan een racefiets, minder snel reagerend op technische off-road delen dan een ‘crosser’). De trapas zal meestal iets lager zijn dan een cyclo-crosser.
Gravel bikes zijn ook ontworpen met langere wielbasis, zodat ze stabiel zijn op de weg en bij het rijden over een onvoorspelbare ondergrond zoals grind, en zorgen voor extra stabiliteit en comfort over lange afstanden. Een schuine bovenbuis biedt meer stand-over hoogte (afstand tussen de edele delen en de bovenbuis), wat handig is bij een afstap, terwijl hogere balhoofdbuizen dan wat je zou verwachten op een ‘cross’ of racefiets zorgen voor meer comfort in een meer rechtopstaande rijderspositie.
Remmen
Alle gravel bikes zijn voorzien van schijfremmen. Schijfremmen, vooral hydraulische schijven, bieden meer vermogen, wat meer vertrouwen geeft bij het rijden in ruw terrein en nuttig is in gemengde omstandigheden. In de regen of modder zal je de perfecte efficiëntie waarderen.
Veelal worden de bikes uitgerust met een 160 mm schijf aan de voorkant en 140 mm aan de achterkant. Neem je de bike mee naar het Zuiden des lands of naar het buitenland opteer dan voor 160 mm schijven voor en achter. En mocht je de plaats hebben misschien een 180 mm aan de voorzijde. Alhoewel dit met de nieuwe Flat mounts niet altijd wil passen.
Grotere wielen
Door de velgremklauw te verwijderen kan je eenvoudig een frame en een voorvork ontwerpen die geschikt is voor grotere banden. Het idee van grotere banden. Het geeft je niet alleen extra comfort op de ruwe en hobbelige wegen, maar door hun ontwerp verhogen ze ook de grip op de ondergrond.
Waarom een gravel bike kopen
Een gravel/avonturen fiets is in veel opzichten een combinatie van een endurance racefiets en een cyclocrossfiets. Deze fiets is ontworpen om snel en efficiënt te zijn en ook stevig, waardoor het de perfecte optie is voor degenen die de mogelijkheid willen hebben om zandwegen, boswegen en af en toe een ruiterpad te verkennen.
Veel gravelbikes, zoals bijvoorbeeld de Isaac Hadron Xplore, snoepen een beetje weg bij het cyclocrossen en op sommige fietsen zijn ook singletracks geen probleem. Verwacht niet het comfort van een geveerde mountainbike want tijdens het klapperen over de boomwortels op snelle singletracks kun je dat wel voelen aan je polsen. Een gravelaar die één fiets voor allen kiest moet dan ook wel een beetje masochistisch zijn ingesteld. In de regel valt het dan ook wel mee met de hoeveelheid singletracks die je op een tocht tegenkomt en als je de snelheid aanpast is het allemaal prima te doen.
Racefiets ombouwen naar een gravel bike
Heb je echt een speciale gravel bike nodig? Of kunt je een bestaande racefiets ombouwen tot een fiets die in staat is om minder asfalt te berijden?
Een bestaande racefiets ombouwen naar een zogenaamde Stada Bianche rijder heeft vooral te maken met banden. Over het algemeen houdt het bij 28 mm wel op bij een racefiets terwijl een gravelbike dan nog niet eens begint. Sommige Endurance racers zoals de Trek Domane zijn prima in staat om met wat bredere banden de brede gravelpaden te trotseren. Maar verwacht niet het comfort en souplesse van een echte gravelracer. Vooral niet als de paden wat natter en gladder worden.
Mountainbikeframes uit de jaren 2000 met een korte geometrie zijn prima om te bouwen naar Gravel-/Adventurebike. Wel even kijken of ze geschikt zijn voor schijfremmen en 29″ wielen. Dat is natuurlijk een must.
Gravel bike of mountainbike
Er bestaat niet zoiets als een ‘kan alles’ bike, er is altijd een compromis. Hoe meer we ons richten op het off-road segment, hoe duidelijker de verschillen worden. Een 29″ gravel/adventure bike staat vaak dichter bij een mountainbike uit de jaren 2000 dan bij een racefiets. In werkelijkheid is de enige constante die overblijft het frame dat ontworpen is voor de valbeugels? Haha translate, Gravelstuur welke iets meer flare hebben dan een normaal racestuur. Ze hebben dan ook een kortere bovenbuis heeft om dit te compenseren. Het gebruik van een racestuur op een normale mountainbike zou op zijn minst een kleinere framegrootte vereisen.
Gravel bikes: is de betere optie als je snelheid, comfort en veelzijdigheid in licht terrein wilt combineren. Deze bikes zijn niet geschikt, of in ieder geval niet zo geschikt als MTB’s, voor de meer technische ritten.
Mountainbikes: het beste voor ruw terrein. Gemaakt om het meest ruige off-road terrein te trotseren dat de natuur kan bieden. mountainbikes zijn robuust gebouwd met noppenbanden die ontworpen zijn om grip te vinden op bijna elke ondergrond.
Welke gravel bike kopen
Waar moet je op letten bij de aankoop van een gravel bike? En wat zijn de beste gravel bikes die je waar voor geld geven? Lees ook onze eerste drie tips bij het kopen van een mountainbike.
Gravel frames zijn meestal gemaakt van aluminium, staal of carbon, hoewel je ook fietsen van titanium kunt vinden. Aluminium is het meest betaalbare framemateriaal en is goed aangepast aan de eisen van het rijden over ruw terrein, terwijl carbon fietsen het lichtste en in de meeste gevallen het duurste zijn.
Er zijn doorgaans vier kenmerken die een gravel bike onderscheiden van een racefiets of cyclo-crossbike: geometrie, schijfremmen, bandenvrijheid en versnellingen. Afhankelijk van waar je de fiets voor wilt gebruiken, moet je ook uitkijken naar extra functies die de veelzijdigheid van de fiets nog verder kunnen vergroten, zoals bagagedrager- of spatbordbevestigingen, terwijl sommige fabrikanten ook mini-veringsystemen hebben ontwikkeld om het comfort te verbeteren.
Laten we beginnen met de geometrie
Met andere woorden, de indeling (lengtes en hoeken) van de buizen van het frame. Er is niet één enkele blauwdruk te volgen, maar gravel bikes zijn ontworpen met veelzijdigheid aan de top van de lijst, de meeste frames zullen een geometrie hebben die het comfort op de lange afstand en de stabiliteit in het terrein bevordert ten opzichte van snelheid en aerodynamica welke klaar is voor wedstrijden. Als gevolg daarvan kun je een langere wielbasis verwachten dan een racefiets, wat zorgt voor een stabieler rijgedrag op ruw terrein.
Cyclo-crossparcoursen hebben normaal gesproken veel krappe bochten, en dat wordt weerspiegeld in de agressieve geometrie van CX-racefietsen. Gravel bikes hebben ook hier weer iets minder steile balhoofdbuishoeken, voor een voorspelbaarder rijgedrag. Het frame zal de rijder ook in een meer rechtopstaande positie zetten, om grote afstanden af te leggen zonder dat hij een chiropractor hoeft te bezoeken.
Schijfremmen zijn nu standaard op cyclocross-fietsen, en dat is ook steeds vaker het geval op racefietsen, maar vrijwel alle gravel bikes zullen wel schijven hebben. Ze geven je meer voorspelbare remprestaties in alle weersomstandigheden en op alle terreinen. Schijfremklauwen en schijven maken dan ook veel meer ruimte vrij zodat je lekker brede banden kunt monteren.
Welke banden en bandenspanning op een gravel bike
En dat is een van de belangrijkste kenmerken van een gravel bike: dikke banden. Je moet op zoek gaan naar minstens 40 mm vrije ruimte, waarbij de meeste kant-en-klare fietsen voorzien zijn van banden die ergens tussen 30 en 40 mm vallen. Uiteindelijk kan je de banden wisselen voor het type fiets dat je wilt rijden, door de breedte en het profiel aan te passen aan de omstandigheden.
Gebruik je je gravel bike vooral voor de weg, met het afwijkende trekpad, ruiterpad of bospad erin gegooid? Een 35 mm band zorgt voor een goede balans tussen snelheid en veelzijdigheid. Ben je van plan om off-road of in de natuur te gaan rijden? Opteer dan voor een band met een iets agressiever loopvlak en veel volume. Een 40 mm band is een goede keus voor een gravelbike en wij zouden zelf niet veel smaller gaan. Tegenwoordig is er ook een riante keuze in banden. Van een licht loopvlak zoals de Bontrager GR1 tot de alleskunner de WTB Nano. Beide 40 mm breed maar een wereld van verschil.
Een aantal gravelbikes zijn geschikt voor 27,5” wielen. Hier passen nog bredere banden op maar om eerlijk te zijn zien we hier niet veel heil in, behalve voor de kleinere framematen. Immers mocht het terrein zo ruw worden dat 27,5” wielen een must worden. Opteer dan gewoon voor een mountainbike. We zien dit ook terug in de meest technische graveltocht van Europa, de GravelRoc in Zuid Frankrijk. Hier kun je met een 40 mm grove band prima uit de voeten ondanks dat de gravel 10 keer zo groot is dan in ons kikkerlandje
Gearing
De versnelling op een gravel bike zou eigenlijk genadiger moeten zijn dan op een weg- of cyclo-crossfiets om rekening te houden met het steilere en hardere terrein dat je off-road vindt, en het feit dat je misschien wel zwaar wordt belast door bikepacking-tassen. Veel gravel bikes zullen worden voorzien van een 1X (lees, ‘one-by’) groepset met een enkele voorste kettingblad en een wide-ranging achterste cassette, terwijl andere een compacte (50-34t) of sub-compacte (48-32t) dubbele kettingblad met twee kettingbladen zullen gebruiken. De kleinste verhouding zou dan ook minimaal 1 op 1 moeten zijn. 34 aan de voorkant en 10-34/36 aan de achterkant of bij een 1X aandrijving 40 aan de voorkant en 10-42 of zelfs 46 mocht je echt de bergen in willen gaan. Wil je de gravelbike voornamelijk gebruiken in Nederland en op de brede gravelpaden en hou je niet van grote sprongen in de cassette dan kun je aan de achterkant altijd kleiner gaan.
Hoeveel moet ik uitgeven aan een gravel bike?
Nou, dat hangt af van wat je definieert als een gravel bike. Een gebruikte cyclocross-fiets kan zijn werk als een gravel bike verrichten en een tweedehandse kost je een fractie van de kosten van een echte gravel bike. Prima als je er eens van wilt snoepen om te kijken of het uberhaubt iets voor je is.
Als je kijkt naar een fabrieks af gebouwde gravelbike, verwacht dan rond de € 800 te betalen voor een aluminium frame met instap onderdelen. Rond de € 1200 mag je een aluminium frame met carbon voorvork en deugelijke afmontage verwachten.
Een goede middenklasse fiets van een groot merk zal waarschijnlijk meer dan € 1.500 / € 2.500 kosten en zal vaak voorzien zijn van een carbonframe en hydraulische schijfremmen. Zoals normaal gesproken het geval is in de fietswereld, is het mogelijk om een klein (of niet zo klein) fortuin uit te geven aan een op maat gemaakte fiets als je dat wilt. Wat heet. De duurste gravelbike welke je uit de folder kunt bestellen kost op dit moment € 5500! Maar dan heb je wel wat unieks.
Welke framemaat gravel bike
De maatvoering op gravel bikes is niet zo verschillend van gewone racefietsen. Als je op een 54 cm racefiets rijdt, wil je met je nieuwe gravel bike dezelfde framemaat aanhouden. Het is het vermelden waard dat veel fabrikanten gebruik maken van S-M-L specificaties in plaats van cm-maten en vaak slechts drie of vier framematen hebben om uit te kiezen. Maar maak je er niet te veel zorgen over; het vaak wisselende terrein dwingt je om steeds van rijpositie te wisselen en je komt nooit te lang in dezelfde positie terecht. Dit betekent dat het niet kritiek is als het frame een beetje te klein of te groot is – het komt wel goed. Als je tussen twee maten in zit, pak dan de grotere als je van plan bent om lange of meerdaagse ritten te maken, de kleinere als je meestal van plan bent om korte en snelle ritten te maken.
Als je van plan bent om de fiets te gebruiken voor woon-werkverkeer moet je ervoor zorgen dat je nieuwe frame voldoende ruimte en geschikte bevestigingen heeft om een paar spatborden op te monteren die over de originele wielen passen. Veel fabrikanten ontwikkelen zelfs hun eigen complete systemen. Het verhaal is iets anders met vaste verlichtingssystemen en klassieke bagageoplossingen. Montagepunten voor fietstassen – nog kleinere voortassen – zijn een uitzondering in deze categorie en de fietsen zijn meestal ontworpen voor tassen die direct op het frame worden bevestigd.
Welke pedalen op een gravel bike
Het rijden op gravel lijkt een beetje op mountainbiken, omdat je soms van de fiets moet afstappen en moet lopen. Ook zit de onverharde weg soms vol met modderige paden om te rijden. Dus je moet kiezen voor een pedaal dat gemakkelijk schoon te maken en geschikt is voor vuil en modderig gravel rijden.
Welke heb je nodig clipless of flats?
Het hangt van jou af, maar onze suggestie is clipless. Vooral als je in het terrein over de paden stuitert is het niet prettig als de fiets onder je schoenen vandaan begint te glijden. Vind je klikpedalen niet prettig dan kun je ook eens magneetpedalen proberen van Magped. Bijvoorbeeld de Ultra’s. Je zit dan wel vast maar dankzij de magneetconstuctie niet geklikt. In onze ogen een van de favoriete pedalen op de markt. Als je een beginner bent in clipless dan kun je beginnen met platte fietsen? Is hier een heftruck overheen gereden? Flat pedals is natuurlijk ook een optie. En soms moet je jezelf niet druk maken over de modepolitie en gewoon doen wat je zelf het prettigst vind.
Welke schoenen voor de gravel bike?
Gravelvriendelijke schoenen voor avontuurlijk rijden
Gravel-specifieke schoenen, zijn ze echt nodig? Door de natuurlijke overgang tussen de rijcondities en de pedalen die bij crosscountry mountainbiken en gravel rijden worden gebruikt, zijn veel mountainbikeschoenen al goed geschikt voor gravel.
Een nieuwe generatie van gravel-specifieke schoenen heeft de kenmerken van cross-country schoenen, maar zonder de significante zool-, hiel- en teenbescherming, waardoor ze natuurlijk lichter zijn. De styling is vaak, maar niet altijd, ook meer casual.
Tekst: Met dank aan Rogier Mensink van www.mountainbike.nl
Foto’s: Met dank aan www.gravelracen.com
